Hans Dernschwam (d. 23 Mart 1494, Brüx, [bugün Çek
Cumhuriyeti'nde Most] - ö. 1568, Kremnica), Alman gezgin.
Macar asıllı olan Dernschwam Bohemya'da doğdu, Viyana ve Leipzig
üniversitelerinde okudu.
1533'te Avusturya Arşidükü Ferdinand tarafından İstanbul'a
gönderilen ve başında Pécs Piskoposu Anton Vrancic (1504-1573) ile Macar
asilzadesi Ferenc Zay (1498-1570) bulunan bir elçilik heyetine katıldı.
22
Haziran'da Viyana'dan yola çıkan heyet 16 Temmuz'da Budin'e ve oradan Tuna'dan
gemilerle Belgrad'a ve karayoluyla Niş ve Sofya üzerinden 25 Ağustos'ta
İstanbul'a vardı.
Heyet İstanbul'a geldikten iki hafta sonra Avusturya ve Alman
elçilerinin daha önce barındıkları Eminönü civarındaki Yahudi mahallesinde
bulunan kervansaraydan, bundan böyle Alman elçiliği olarak kullanılacak olan,
Çemberlitaş'taki Atik Ali Paşa Külliyesi'nin parçası olan kervansaraya (Elçi
Hanı) taşınırlar.
Bu fırsatla yazar külliyenin ve kervansarayın ayrıntılı bir
tasvirini yaptı. Bir Bizans kilisesinin yerine yapılan kervansaray 1539'da yenik
düşen Alman ordusunun tutsaklarını barındırmıştı. Elçilik heyetine verilen erzak
bahanesiyle de zamanın yiyecek âdetlerinden ve fiyatlarından uzun uzun söz
edilir.
Aynı dönemde, Fransız elçisinin, bir Rum evini satın alıp yerine bir
elçilik binası inşa ettiğini de yazar ki, bugünkü Fransız Sarayı için en eski
kayıtlardan biridir.
Dernschwam'ın İstanbul'da görmüş olduğu yerler, Ayasofya,
Yedikule'deki Karamanlılar kilisesi (bugün Ayios Kostantinos ve Eleni), ki bu
fırsatla bu topluluk hakkında ilginç bilgiler verilir, yapılmakta olan
Süleymaniye Camii, çarşı ve bedestenler, Çemberlitaş'ın yakınında olan Tavuk
Pazarı, Avrat Pazarı, Atmeydanı'dır.
Ayrıca kentin ahşap evlerinden ve neden oldukları yangınlardan
söz edilir. Bunların dışında çoğu zaman günlük biçiminde yazılan metinde,
olaylar, kentte yaşayan yabancılar, Osmanlı paşaları ve aileleri, Yahudi cemaati
hakkında çok sayıda bilgi vardır.
İstanbul'da bir buçuk yıl kaldıktan sonra Dernschwam, yeni elçi
Busbecq ile birlikte 9 Mart 1555'te yola çıkarak Amasya'da kışlayan I.
Süleyman'ın yanına gitti. 23 Haziran'da geri döndükten sonra, 3 Temmuz'da,
Busbecq'le birlikte yola çıktı ve 11 Ağustos'ta Viyana'ya vardı.
Dernschwam bu tarihten sonra hayatını Viyana'da ve kuzey
Macaristan'da geçirdi. Büyük bir olasılıkla 1568 sonlarında öldü. Osmanlı
topraklarına yapmış olduğu seyahatin günlüğü Franz Babinger tarafından Hans
Dernschwam's Tagebuch, einer Reise nach Konstantinopel und Kleinasien
(1553-1555) adıyla yayımlanmıştır (Münih-Leipzig, 1923, tıpkıbasım, 1984). Yaşar
Önen tarafından yapılan Türkçe çevirisi İstanbul ve Anadolu'ya Seyahat Günlüğü
(Ankara, 1987) adıyla basılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder