Hans Dernschwam

Hans Dernschwam (d. 23 Mart 1494, Brüx, [bugün Çek Cumhuriyeti'nde Most] - ö. 1568, Kremnica), Alman gezgin.

Macar asıllı olan Dernschwam Bohemya'da doğdu, Viyana ve Leipzig üniversitelerinde okudu.

1533'te Avusturya Arşidükü Ferdinand tarafından İstanbul'a gönderilen ve başında Pécs Piskoposu Anton Vrancic (1504-1573) ile Macar asilzadesi Ferenc Zay (1498-1570) bulunan bir elçilik heyetine katıldı. 

22 Haziran'da Viyana'dan yola çıkan heyet 16 Temmuz'da Budin'e ve oradan Tuna'dan gemilerle Belgrad'a ve karayoluyla Niş ve Sofya üzerinden 25 Ağustos'ta İstanbul'a vardı.

Heyet İstanbul'a geldikten iki hafta sonra Avusturya ve Alman elçilerinin daha önce barındıkları Eminönü civarındaki Yahudi mahallesinde bulunan kervansaraydan, bundan böyle Alman elçiliği olarak kullanılacak olan, Çemberlitaş'taki Atik Ali Paşa Külliyesi'nin parçası olan kervansaraya (Elçi Hanı) taşınırlar. 

Bu fırsatla yazar külliyenin ve kervansarayın ayrıntılı bir tasvirini yaptı. Bir Bizans kilisesinin yerine yapılan kervansaray 1539'da yenik düşen Alman ordusunun tutsaklarını barındırmıştı. Elçilik heyetine verilen erzak bahanesiyle de zamanın yiyecek âdetlerinden ve fiyatlarından uzun uzun söz edilir. 

Aynı dönemde, Fransız elçisinin, bir Rum evini satın alıp yerine bir elçilik binası inşa ettiğini de yazar ki, bugünkü Fransız Sarayı için en eski kayıtlardan biridir.
Dernschwam'ın İstanbul'da görmüş olduğu yerler, Ayasofya, Yedikule'deki Karamanlılar kilisesi (bugün Ayios Kostantinos ve Eleni), ki bu fırsatla bu topluluk hakkında ilginç bilgiler verilir, yapılmakta olan Süleymaniye Camii, çarşı ve bedestenler, Çemberlitaş'ın yakınında olan Tavuk Pazarı, Avrat Pazarı, Atmeydanı'dır.

Ayrıca kentin ahşap evlerinden ve neden oldukları yangınlardan söz edilir. Bunların dışında çoğu zaman günlük biçiminde yazılan metinde, olaylar, kentte yaşayan yabancılar, Osmanlı paşaları ve aileleri, Yahudi cemaati hakkında çok sayıda bilgi vardır.

İstanbul'da bir buçuk yıl kaldıktan sonra Dernschwam, yeni elçi Busbecq ile birlikte 9 Mart 1555'te yola çıkarak Amasya'da kışlayan I. Süleyman'ın yanına gitti. 23 Haziran'da geri döndükten sonra, 3 Temmuz'da, Busbecq'le birlikte yola çıktı ve 11 Ağustos'ta Viyana'ya vardı.

Dernschwam bu tarihten sonra hayatını Viyana'da ve kuzey Macaristan'da geçirdi. Büyük bir olasılıkla 1568 sonlarında öldü. Osmanlı topraklarına yapmış olduğu seyahatin günlüğü Franz Babinger tarafından Hans Dernschwam's Tagebuch, einer Reise nach Konstantinopel und Kleinasien (1553-1555) adıyla yayımlanmıştır (Münih-Leipzig, 1923, tıpkıbasım, 1984). Yaşar Önen tarafından yapılan Türkçe çevirisi İstanbul ve Anadolu'ya Seyahat Günlüğü (Ankara, 1987) adıyla basılmıştır.​